Beide gaan over het creëren van het juiste klimaat om onze kinderen/werknemers te helpen de beste versie van zichzelf te worden. Het is geen rocket-science, maar wanneer we onder druk staan of gestresseerd zijn, dreigen we allemaal wel eens te vergeten dat het uiteindelijk allemaal begint met een paar eenvoudige maar essentiële elementen: aandacht, attitude en intentie.
Deze week (16-23 mei) is er de ‘Week van de Opvoeding’ in België. Allerlei organisaties zetten zich in om positieve opvoedingsstijlen te promoten, opvoeden in een positief daglicht te stellen en het aanbod aan opvoedingsondersteuning bekend en toegankelijk te maken. Ze proberen ouders, medeopvoeders en professionals met elkaar in contact te brengen, want opvoeden hoef je niet alleen te doen...
Ik geloof sterk in het concept 'borrow with pride', om bestaande expertise en inzichten te vertalen naar een andere context, en dat is precies wat ik zou willen doen met opvoeding en leiderschap. Uiteindelijk gaat het in beide gevallen om het creëren van het juiste klimaat om onze kinderen/werknemers te helpen de beste versie van zichzelf te worden.
Het is een understatement als ik zeg dat we thuis nogal wat uitdagingen hadden met mijn plus-dochter toen die opgroeide. Op een moment dat we het gevoel kregen dat we niet meer in staat waren om de ouders te zijn die we wilden zijn, besloten we hulp in te roepen.
Een opvoedingscoach is misschien minder gebruikelijk dan een coach in het bedrijfsleven, maar tijdens ons traject met Dominique realiseerde ik me dat dat eigenlijk niet zo verschillend is. Leiderschap en ouderschap zijn beide geen rocket-science, maar wanneer we gestrest zijn, hebben we allemaal wel eens de neiging om te vergeten dat het uiteindelijk allemaal draait om 3 eenvoudige maar essentiële elementen: aandacht, attitude en intentie.
AANDACHT
Tijdens onze coaching leerden we dat het grootste risico in de opvoeding is dat je een situatie laat escaleren of dat je het opgeeft, terwijl je juist moet volhouden. Je moet een voortdurend klimaat van conflict vermijden, maar je moet volharden in de onderwerpen die echt belangrijk zijn voor jou als ouder; deze moeten expliciet kenbaar worden gemaakt, maar zonder emotionele of fysieke "dwang". Toen mijn plus-dochter bijvoorbeeld wou weglopen van huis, moesten we op een rustige maar kordate manier zeggen dat we dat niet OK vonden (we mochten dus niet opgeven), we moesten ook voor de deur gaan staan om dat visueel te bekrachtigen, maar we mochten haar niet fysiek proberen tegen te houden (om escalatie te vermijden, en om ervoor te zorgen dat ze zich bij ons steeds 'veilig' bleef voelen).
Vertaald naar leiderschap betekent dit dat je een duidelijke visie moet uitdragen, dat je helder moet communiceren, over waar je heen wilt met je team/bedrijf, welke waarden je nastreeft, wat je van iedereen verwacht; en je moet daar ook je focus op houden. Waar je AANDACHT aan geeft als leider bepaalt waar de energie van de mensen naartoe stroomt.
Dit houdt in dat je de moeilijke gesprekken niet uit de weg moet gaan; mensen verdienen de waarheid over jouw verwachtingen als leider en over hun prestaties om die waar te maken. Maar binnen het gecreëerde kader zorg je er wel voor dat je teamleden zich altijd 'veilig' voelen, ook in tijden van onenigheid of wanneer er fouten worden gemaakt. Dat dit fundamenteel is, heeft ook project Aristoteles van Google bewezen. Dit initiatief bestudeerde honderden teams binnen Google om erachter te komen waarom sommige teams niet functioneerden en anderen net floreerden. Daaruit bleek dat ze er uiteraard voor moesten zorgen dat hun teams duidelijke doelstellingen hadden en complementair waren samengesteld, maar de gegevens van Google wezen ook uit dat psychologische veiligheid, meer dan wat dan ook, van cruciaal belang was om een team optimaal te laten werken (*).
ATTITUDE
Een tweede belangrijke les van onze sessies bij de opvoedingscoach was dat we ons niet hoefden te concentreren op het afdwingen van een bepaald gedrag, maar dat we vooral het goede voorbeeld moesten geven. Iedereen zal de uitdaging herkennen om te voorkomen dat hun kinderen hun smartphone gebruiken tijdens het eten of in gezelschap. De meesten van ons herkennen waarschijnlijk ook het feit dat we als ouders vaak vinden dat wij een goeie reden hebben om zelf wel onze smartphone te gebruiken op die momenten. Dat zouden we dus niet moeten doen.
Dit is nog makkelijker te vertalen naar leiderschap. Het is minstens zo belangrijk wat je doet als wat je zegt. Ik weet nog hoe gefrustreerd ik was toen mijn voormalige baas in eerste klasse de wereld bleef rondvliegen terwijl we met ons bedrijf de zoveelste bezuinigingsronde doormaakten. Tegelijkertijd vind ik het erg mooi hoe een oud-collega, elke keer als hij me hoort of ziet, nog steeds vraagt hoe het met mijn vrouw gaat, wetende dat zij een paar jaar geleden ernstige gezondheidsproblemen had. Je ATTITUDE, je manier van handelen, het goeie voorbeeld geven, is een belangrijke sleutel tot leiderschap.
Die attitude is belangrijk op de momenten dat het goed gaat, en zeker ook op de momenten dat het minder goed gaat. Een succes toeschrijven aan je medewerkers die echt het verschil hebben gemaakt zal hen alleen maar meer goesting geven om het beste van zichzelf te blijven geven. Je verantwoordelijkheid nemen als er zich problemen voordoen en zichtbaar in de bres springen voor je medewerkers die hierdoor getroffen zijn zal hen het vertrouwen geven dat ze zich ten allen tijde gesteund weten, en zal hen aansporen om op eenzelfde manier te handelen als hun teams in de problemen zitten.
INTENTIE
En tot slot, de derde essentiële take-away van onze opvoedingscoach is een no-brainer. Het is ervoor zorgen dat je kinderen altijd het gevoel hebben dat alles wat je doet, je dat doet omdat je ze graag ziet, ook als het soms echt moeilijk wordt. Dominique leerde ons verschillende technieken van de Israëlische psycholoog Haim Omer en zijn ‘Geweldloos Verzet’ (dat nu is geëvolueerd tot 'Nieuwe Autoriteit'). Een zeer efficiënte techniek was het organiseren van een 'sit-in' wanneer dat nodig was. Als ouders gingen we naar de kamer van mijn plus-dochter om te vragen of we binnen mochten komen, en dan gingen we zitten. We legden uit dat we daar waren omdat we ons niet comfortabel voelden bij het feit dat wij als ouders nooit wisten waar ze was en met wie, op uren dat we eigenlijk verwachtten dat ze thuis zou zijn. We zeiden dat we bij haar waren om te horen hoe zij dit wilde aanpakken. We zaten daar 10 minuten, zonder enige afleiding van smartphones of andere gesprekken, enkel om te luisteren, en met al onze focus en aandacht op haar. De eerste sit-in leidde tot niets, dus we vertelden haar dat ze misschien wat meer tijd nodig had om erover na te denken. We stelden voor om de volgende dag bij haar terug te komen, en dat deden we. Ze haatte dat, maar ze besefte ook hoe belangrijk dit voor ons was, en dat we dit uit liefde voor haar deden. En na een paar sit-ins kwam ze effectief zelf met een voorstel dat uiteraard veel meer effect had dan hadden wij onze oplossing aan haar opgedrongen of haar gewoon gestraft.
Net als bij het opvoeden van je kinderen zal de INTENTIE waarmee je de dingen doet, de kracht van je leiderschap bepalen. Het hangt af van je ‘purpose’, van de authenticiteit van je aandacht en je attitude. Als een leider het thema ‘diversiteit en inclusie’ hoog op de agenda wil plaatsen, zal de impact op het team of de organisatie veel groter zijn als dat gebeurt vanuit een authentieke wens om hiermee een positieve impact te hebben op de samenleving, dan als het gebeurt omdat het toevallig een hot topic is in de pers en bij de investeerders. Alleen met de juiste intentie kan je authentiek verbinden.
Een andere techniek uit ‘Geweldloos Verzet’, die ook erg nuttig is in een bedrijfscontext is ‘het ijzer smeden als het koud is’. Te midden een verhitte discussie is het risico immers groot dat er niet meer naar elkaar geluisterd wordt, en dat de focus meer ligt op gelijk krijgen dan op samen bekijken wat de beste oplossing zou zijn. Het is veel efficiënter om het probleem even te laten rusten en erop terug te komen als iedereen wat gekalmeerd is. Zo slaag je er in om authentiek te verbinden met elkaar, om veel beter je punt te maken en tegelijk écht te luisteren wat de andere denkt.
Toen we begonnen met onze traject met onze opvoedingscoach en we echt wanhopig waren, zei Dominique "als ze begin de 20 is, zal je zien dat alle dingen die je doet of zegt een impact hebben gehad, het zal tot haar doorgedrongen zijn, en ze zal je bedanken dat je nooit hebt opgegeven, ze zal beseffen dat alles wat je deed was omdat je van haar houdt". Ze had gelijk... Mijn plus-dochter is nu een jonge vrouw met een stabiele, gezonde relatie en met een goeie job. Ze is nog steeds een beetje een rebel, maar een paar maanden geleden vertelde ze haar moeder dat ze weet dat ze ons het leven bij momenten erg moeilijk heeft gemaakt, ze zei dat ze dankbaar was voor hoe we het hebben aangepakt, en dat ze zelfs het gevoel heeft dat ze meer en meer op haar moeder begint te lijken. Met wat hulp van Dominique hebben we haar de juiste aandacht, de juiste attitude en de juiste intentie kunnen tonen; we zijn erin geslaagd te communiceren, te handelen en te verbinden. En hoe uitdagend heel die periode ook is geweest, we zijn erg trots hoe we dat uiteindelijk samen met haar hebben aangepakt! Mijn plus-dochter was er mee akkoord om deze tekst te publiceren omdat ze hoopt dat die paar eenvoudige inzichten misschien ook andere ouders kunnen inspireren om vol te houden als hun kinderen het even moeilijk hebben.
Als ouders heeft het even geduurd voordat we durfden toe te geven dat we hulp nodig hadden. Alles wat we leerden, wisten we diep van binnen eigenlijk wel, maar we hadden een klankbord nodig en wat tips en tricks van iemand die ons hielp ons te richten op de essentie, op wat echt een verschil maakt. En dat geldt ook voor leiderschap.
Als jij als leider denkt dat je baat zou hebben bij een klankbord met iemand die deelt wat hij elders heeft gezien, gehoord of geleerd, jou helpt om naar de essentie te gaan, en die misschien wat tips en tricks heeft om dat naar jouw specifieke situatie te vertalen, laten we dan eens bekijken wat ik voor jou en je onderneming zou kunnen betekenen.
Speciale shout out naar Dominique Janssens van Compaan-O (https://www.compaan-o.be/) die een enorme steun is geweest tijdens onze opvoedingsuitdagingen.
(*) voor meer details, zie: https://www.nytimes.com/2016/02/28/magazine/what-google-learned-from-its-quest-to-build-the-perfect-team.html
Comments